17.08.2023 r.
Inflacja - stopy - obligacje - fundusze. Mechanizmy. - komentarz - zobacz .pdf
Inflacja a obligacje skarbowe
Inflacja, a właściwie - oczekiwania co do jej zmian (wzrost lub spadek i tempo tych procesów) - w głównej mierze - decydują o rynkowej cenie (kursie) obligacji skarbowych stałoprocentowych o dłuższym terminie wykupu. Im oczekiwana inflacja jest wyższa tym niższe notowania tych obligacji – inwestorzy oczekują bowiem wyższej rentowności (dochodu) właśnie z uwagi na inflację, która z czasem zmniejsza wartość pieniądza). I odwrotnie – oczekiwanie spadku inflacji przekłada się na wzrost ceny (kursu) obligacji – inwestorzy są skłonni zaakceptować niższy dochód w nadziei na jednoczesny spadek inflacji. Uwaga – dotyczy to obligacji rynkowych (obligacje detaliczne, nienotowane, to zupełnie inna sprawa).
„Przećwiczyliśmy” to w latach 2021 – 2023. Wzrost inflacji spowodował mocny spadek cen obligacji na świecie zwłaszcza w 2022 roku. Oznaczało to jednocześnie, że wzrosły ich rentowności, tj. dochodowość (potocznie i w bardzo dużym uproszczeniu utożsamiana z „oprocentowaniem”). Ale od jesieni 2022 r. - wraz ze wzrostem nadziei na przyszły spadek inflacji (choć wtedy jeszcze rosła!) i zakończenie cyklu podwyżek stóp procentowych banków centralnych – coraz wyraźniej rosły ceny obligacji. Na początku drugiego półrocza 2023 odnotowany został bardzo wyraźny trend tzw. dezinflacji – dalszego osłabiania tempa inflacji. Ogłoszenie zakończenia cyklu podwyżek stóp procentowych NBP w lipcu 2023 i prezentacja nowej projekcji inflacji rozbudziły nadzieje na dalszy, wyraźny spadek inflacji w kolejnych miesiącach i kwartałach oraz na obniżki stóp procentowych jeszcze w roku 2023. Nadzieje te sprawiły, że polskie obligacje podrożały ponownie, a ich rentowność spadła. Wzrost wycen przełożył się na wyraźny wzrost wartości jednostek uczestnictwa funduszy obligacji, lokujących w papiery o dłuższym terminie wykupu (co przekłada się na wyższe tzw. duration* portfela).
* Duracja (ang. duration) – w uproszczeniu – podawany w latach czas potrzebny na „odzyskanie” zainwestowanej w obligację kwoty (inwestor otrzymuje zwrot wartości nominalnej obligacji i wypłatę ewentualnych odsetek, obligacja może być kupowana poniżej lub powyżej ceny nominalnej). Duracja pokazuje także, jak bardzo dana obligacja (lub cały ich portfel / fundusz) jest wrażliwa na zmiany stóp procentowych. Generalnie - im wyższa dodatnia duracja, tym bardziej wrażliwy na wzrost stóp jest dany portfel (co oznacza, że jego wartość bardziej spadnie gdyby stopy procentowe wzrosły). Im duracja niższa - tym ta wrażliwość jest niższa.
Duracja portfela / funduszu może być ujemna jako efekt stosowania transakcji zabezpieczających przed efektami ewentualnych wzrostów stóp procentowych (i może oznaczać potencjał wzrostu wartości portfela w przypadku wzrostu stóp ale i ryzyko spadku wartości, gdyby stopy procentowe spadały). W finansach często używane jest pojęcie „duracji zmodyfikowanej” (ang. modified duration). Przy dodatniej duracji, pokazuje ona o ile procent spadnie cena/wartość obligacji, gdy stopy procentowe na rynku wzrosną o 1 punkt procentowy (i odwrotnie - o ile procent cena/wartość wzrośnie gdy stopy procentowe spadną o 1 punkt procentowy). I tak np. zmodyfikowana duracja 4 oznacza, że zmiana stóp o 1 punkt procentowy oznaczać będzie 4% zmiany ceny / wartości obligacji. A zmodyfikowana duracja na poziomie 1 oznacza 1% zmiany ceny / wartości rynkowej obligacji przy zmianie stóp o 1 punkt procentowy. Widać więc, że to wygodna miara ryzyka (wrażliwości) obligacji (i ich portfeli/funduszy) na zmiany stóp procentowych. Należy jednak pamiętać, że faktyczne ruchy rynkowe cen obligacji mogą – choćby przejściowo - odbiegać od matematycznych szacunków!
Decyzje banków centralnych i perspektywa dla stóp procentowych
Banki centralne walczą z inflacją podnosząc i utrzymując na podwyższonym poziomie stopy procentowe. To bowiem oznacza m.in. droższe kredyty i wyższą opłacalność oszczędzania. Wzrost inflacji w latach 2021 - 2022 zmusił banki centralne (np. w USA, strefie euro i Polsce) do gwałtownych podwyżek stóp. Banki te wpływają bezpośrednio przede wszystkim na krótkoterminowe stopy procentowe, ale mają także znaczenie dla stóp długoterminowych (bo wpływają na inflację).
Połączenie kilku czynników (m.in. spadek cen surowców, wyższe stopy procentowe, ograniczenie kredytu, osłabienie koniunktury ogólnej) doprowadziło w pierwszej połowie 2023 roku do wyraźnego wyhamowania tempa inflacji. W Polsce cykl podwyżek stóp został już oficjalnie zakończony i oczekiwane są ich obniżki (jeszcze w 2023 r.). W USA i strefie euro oczekiwane jest nieodległe zakończenie cyklu podwyżek. Te perspektywy sprzyjały obligacjom – ich ceny rosły (a rentowności – spadały) z wyprzedzeniem reagując (dyskontując) ten pozytywny scenariusz. Zyskiwały na tym fundusze obligacji.
Mechanizm wyceny funduszy dłużnych, czyli kiedy krótkoterminowe, a kiedy długoterminowe będą lepszą lokatą kapitału.
Generalnie, w uproszczeniu, perspektywa spadku inflacji i stóp procentowych to warunki korzystne dla funduszy obligacji o dłuższym terminie zapadalności (dłuższym/wyższym duration). Zarabiają one bowiem na tzw. kuponie (czyli rentowności, z jaką pracują te obligacje) i na wzroście ceny tych papierów na rynku (co jednak oznacza spadek przyszłej rentowności) – to automatycznie przekłada się na wzrost wyceny jednostek uczestnictwa. Trzeba jednak pamiętać, że rynek z wyprzedzeniem dyskontuje spodziewane, ale przecież niepewne wydarzenia. Zdarza się, że oczekiwania rozmijają się z rzeczywistością (np. inflacja czy stopy nie spadają tak szybko i tak mocno jak zakładano), co może powodować wahania i korekty kursów papierów i wycen funduszy.
Fundusze zwane zwykle (acz nieprecyzyjnie) „krótkoterminowymi” (lokujące w papiery o krótszym termi-nie zapadalności i np. obligacje zmiennokuponowe, których odsetki dopasowują się okresowo do poziomu krótkoterminowych stóp) są rozwiązaniem, które z kolei ma szansę na lepsze zachowanie (od funduszy obligacyjnych) w czasie, gdy rynek oczekuje wzrostu inflacji i stóp procentowych. Jednak w okresie, kiedy rynek wycenia obniżki stop procentowych (czyli np. teraz) – fundusze „krótkoterminowe” cechuje relatywnie wyższa rentowność portfela. A to dlatego, że stopy procentowe są jeszcze na wysokim poziomie, podczas gdy rynek obligacji o dłuższym terminie wykupu (zapadalności) wycenia już obniżki (stąd odwrócona krzywa dochodowości). Z kolei atutem funduszy „długoterminowych” jest możliwość zarabiania na wzroście ceny obligacji o dłuższym terminie wykupu (zapadalności). Trzeba mieć jednak świadomość, że w sytuacjach takich szoków i dramatycznych kryzysów jak lata 2020 – 2023, czasem nie ma możliwości uniknięcia znaczących wahań nawet na najbardziej defensywnych strategiach.
Wzrost inflacji w latach 2021 - 2022 przyniósł straty inwestującym w obligacje (stałokuponowe), których wyceny spadały wraz z koniecznością podwyższania ich rentowności na skutek nowych, wyższych oczekiwań ze strony inwestorów. Szczególnie dotyczyło to funduszy inwestujących w długoterminowe obligacje, szczególnie wrażliwych na zmiany stóp procentowych. W pierwszej połowie roku 2023 sytuacja odwróciła się – opłaciło się inwestowanie w tzw. długie duration, czyli w portfele papierów dłużnych o stałym kuponie i dłuższym terminie zapadalności.
Inwestowanie wiąże się z ryzykami. Istotne rodzaje ryzyk funduszy/subfunduszy Pekao TFI: stopy procentowej, cen instrumentów kredytowych, koncentracji, kontrahenta, walutowe, dźwigni finansowej, płynności, operacyjne. Dla konkretnych funduszy/subfunduszy mogą występować specyficzne ryzyka właściwe tylko dla tych funduszy/subfunduszy. Opis ryzyk danego funduszu/subfunduszu znajduje się w prospekcie informacyjnym oraz Dokumencie zawierającym kluczowe informacje.
***
Inwestycja w fundusz inwestycyjny dotyczy nabycia jednostek uczestnictwa funduszu, a nie aktywów, w które fundusz inwestuje, gdyż te są jego własnością. Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jak również usługi doradztwa inwestycyjnego oraz udzielania rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych lub ich emitentów w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi ani usługi doradztwa prawnego i podatkowego. Treści zawarte w materiale nie spełniają definicji badań inwestycyjnych, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt a) i b) rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Materiału nie należy traktować jako informacji rekomendującej lub sugerującej strategię inwestycyjną i rekomendacji inwestycyjnej opisanych w art. 3 ust. 1 pkt 34) i 35) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie nadużyć na rynku. Powielanie, publikowanie bądź rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób całości lub części materiału bez zgody Pekao TFI S.A. jest zabronione.
UWAGA! Indywidualna stopa zwrotu z inwestycji nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym funduszu i jest uzależniona od dnia zbycia oraz dnia odkupienia jednostek uczestnictwa, a także od wysokości pobranych opłat manipulacyjnych i opłat za zarządzanie, które obniżają wartość inwestycji, kategorii jednostek uczestnictwa oraz mogących ulec zmianie obowiązków podatkowych obciążających uczestnika, w szczególności wysokości podatku od dochodów kapitałowych. Wysokość i zasady ustalania i pobierania wskazanych opłat zawiera prospekt informacyjny. Wysokość stawki opłaty manipulacyjnej jest uzależniona od wysokości dokonywanej wpłaty oraz salda wszystkich kont uczestnika objętych prawem akumulacji wpłat zgodnie z prospektem i statutem danego funduszu. Historyczne wyniki inwestycyjne nie są gwarancją osiągnięcia podobnych w przyszłości. Fundusz inwestycyjny nie gwarantuje realizacji założonego celu inwestycyjnego ani uzyskania określonego wyniku inwestycyjnego.
Uczestnik funduszu inwestycyjnego powinien mieć świadomość możliwości osiągnięcia zysku, ale również poniesienia straty przynajmniej części wpłaconych środków. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być podstawą do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Odpowiedzialność za decyzje podjęte wyłącznie na podstawie niniejszego materiału ponoszą jego odbiorcy. Jest to materiał reklamowy. Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej należy zapoznać się z prospektem informacyjnym odpowiedniego funduszu zawierającym szczegółowy opis czynników ryzyka związanego z inwestowaniem i zwięzły opis praw uczestników, a także Dokumentem zawierającym kluczowe informacje oraz – w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego - Informacją dla klienta alternatywnego funduszu inwestycyjnego, które, wraz z tabelami opłat i sprawozdaniami finansowymi funduszy/subfunduszy, dostępne są w jęz. polskim u podmiotów prowadzących dystrybucję oraz na www.pekaotfi.pl. Pełna lista funduszy zarządzanych przez Pekao TFI S.A. oraz lista prowadzących dystrybucję dostępna jest na www.pekaotfi.pl.
Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, 02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15, wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000016956, posługująca się numerem NIP 521 11 82 650. Kapitał zakładowy: 50 504 000 złotych, łączna kwota uiszczonych wkładów równa kapita-łowi zakładowemu. Pekao TFI S.A. działa na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
